آیا با مراحل و نکات تهیه نان فطیر محلی آشنا هستید؟ نان فطیر، که با نام “نان فتیر” نیز شناخته می‌شود، یکی از نان های سنتی ایرانی است که بسیاری از ما را به یاد خاطرات روستایی می‌اندازد؛ جایی که بوی گرم و دلچسب این نان در میان فضای کوچه‌ها و خانه‌ها پیچیده می‌شود. این نان شبیه به نان شیرمال است و به دلیل استفاده از مواد ساده و مقوی در بسیاری از نقاط ایران، مخصوصاً در شهرهای اردبیل، تبریز و اراک طبخ می‌شود. نرمی و عطر دل‌انگیز این نان، آن را به یکی از انتخاب‌های محبوب در وعده‌های صبحانه، میان وعده و حتی در ماه رمضان به عنوان سحری و افطار تبدیل کرده است. با ما همراه باشید تا به دنیای شیرین و خوشمزه نان فطیر سفری داشته باشیم.
📜تاریخچه نان فطیر🫓
نان فطیر در دسته بندی نان های سنتی و روستایی قرار می‌گیرد که از دیرباز در ایران پخته می‌شده است. نان‌های سنتی، علاوه بر طعم بی‌نظیر، نشان‌دهنده فرهنگ و سبک زندگی اقوام مختلف ایران هستند. از جمله این نان‌ها، نان فطیر است که قدمتی چند صد ساله دارد و به شکل‌های مختلف در استان‌های مختلف ایران تهیه می‌شود. این نان در اردبیل به عنوان نمادی از میهمان نوازی شناخته شده و در مراسم‌های ویژه از آن استفاده می‌شود. در تبریز نیز تهیه نان فطیر محلی با ترکیبی از مواد مغذی همچون گردو و دارچین به عنوان یک خوراکی خوشمزه و مقوی شناخته می‌شود. این نان نه تنها در ایران بلکه در کشورهای همسایه ایران نیز با اسامی مختلف پخته می‌شود.
🥣مواد لازم برای تهیه نان فطیر محلی
مواد لازم برای تهیه نان فطیر محلی و در دسترس است. با این حال، هر شهری از ایران، ممکن است با اندکی تغییرات در دستور پخت، نان فطیر مخصوص به خود را داشته باشد. در اینجا مواد لازم برای تهیه نان فطیر اردبیل و تبریز را بررسی می‌کنیم:
- آب ولرم: نصف پیمانه
- آرد الک شده: 4 پیمانه
- آب گرم: 2 پیمانه
- نمک: یک قاشق چای‌خوری
- شکر: 2 قاشق غذاخوری
- پودر خمیر ترش: 2 قاشق چای‌خوری
- روغن مایع: یک قاشق سوپ‌خوری
- کنجد: مقداری (برای تزئین)
- گردو خرد شده: یک پیمانه
- دارچین: 2 قاشق سوپ خوری
- شکر برای داخل نان: نصف پیمانه
بیشتر بخوانید: طرز تهیه دونات به روش قنادی با فر و بدون فر🍩
مراحل پخت تهیه نان فطیر محلی با جزئیات کامل
نان فطیر یکی از نان های سنتی و خوشمزه است که با خمیر نرم و مغزی‌های مختلف مثل گردو و دارچین تهیه می‌شود. مراحل پخت این نان به شرح زیر است:
مرحله اول: آماده سازی خمیر مایه
برای تهیه نان فطیر، اولین قدم آماده‌سازی خمیر مایه است. یک سوم پیمانه آب ولرم (بهتر است دمای آن حدود ۴۰ درجه سانتی گراد باشد) را به همراه یک قاشق غذاخوری شکر در یک ظرف کوچک مخلوط کنید تا شکر کاملاً در آب حل شود. سپس پودر خمیر مایه را به این مخلوط اضافه کنید و درب ظرف را بپوشانید. ظرف را به مدت ۱۰ دقیقه در یک مکان گرم قرار دهید تا خمیر مایه شروع به فعال شدن کند. در این مدت، خمیر مایه باید پف کند و حجمش افزایش یابد. این نشانه‌ای است که خمیر مایه آماده استفاده است.
مرحله دوم: تهیه مخلوط پایه خمیر
در یک کاسه بزرگ و جادار، شیر ولرم را به همراه یک عدد تخم مرغ، بقیه شکر و روغن مایع بریزید. این مواد را به خوبی با هم مخلوط کنید تا یک مایه یکدست و روان به دست آید. حالا خمیر مایه عمل آمده را به مخلوط شیر و تخم مرغ اضافه کنید و دوباره مواد را هم بزنید تا خمیر مایه به طور یکنواخت در مواد پخش شود. این مخلوط پایه، زمینه اصلی برای تهیه خمیر نان فطیر است.
مرحله سوم: اضافه کردن آرد و ورز دادن خمیر
در این مرحله، آرد را کم کم به مخلوط اضافه کنید. ابتدا مقداری از آرد را با یک قاشق چوبی یا فلزی به مایه اضافه کنید و آن را هم بزنید. سپس به تدریج باقی مانده آرد را بیفزایید تا خمیر شکل بگیرد. وقتی خمیر دیگر به سختی با قاشق هم زده می‌شود، آن را با دست شروع به ورز دادن کنید. دقت کنید که نباید تمام آرد را یکباره اضافه کنید؛ چرا که ممکن است خمیر سفت و خشک شود.
خمیر را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه با دست ورز دهید. باید نرم و انعطاف پذیر باشد و به دست نچسبد. اگر خمیر بیش از حد چسبنده بود، کمی آرد اضافه کنید و اگر سفت بود، مقدار کمی روغن مایع به آن اضافه کنید.
بیشتر بخوانید: دلایل خشک شدن نان در فر 🍞
مرحله چهارم: استراحت خمیر
پس از ورز دادن خمیر، آن را به شکل یک گلوله در آورید و داخل یک کاسه بزرگ که قبلاً کمی چرب شده قرار دهید. روی خمیر را با یک پارچه تمیز و مرطوب بپوشانید و کاسه را در یک جای گرم قرار دهید. این مرحله برای عمل آمدن و استراحت دادن خمیر بسیار مهم است. خمیر باید به مدت ۱ تا ۲ ساعت استراحت کند تا حجم آن دو برابر شود.
مرحله پنجم: آماده‌سازی مغزی برای داخل نان
در حالی که خمیر در حال استراحت است، می‌توانید مواد مغزی برای داخل نان را آماده کنید. مغزهای کلاسیک برای نان فطیر شامل گردوی خرد شده، دارچین و شکر است. برای تهیه این مخلوط، یک پیمانه گردوی خرد شده را با ۲ قاشق سوپ خوری دارچین و نصف پیمانه شکر مخلوط کنید. این ترکیب، مزه ای خوشبو و خوشمزه به نان فطیر خواهد داد.
مرحله ششم: شکل دادن به خمیر
پس از گذشت زمان استراحت، خمیر پف کرده را دوباره ورز دهید تا هوا از آن خارج شود. روی سطح کاری خود کمی آرد بپاشید و خمیر را به قطعات کوچکتر تقسیم کنید. هر قطعه خمیر را به اندازه یک توپ کوچک (حدود ۱۰۰ گرم) جدا کرده و آن را با وردنه به شکل یک دایره کوچک باز کنید. سپس مقداری از مخلوط گردو، شکر و دارچین را در وسط خمیر قرار دهید.
حال اطراف خمیر را به وسط آن جمع کرده و به خوبی ببندید تا مغز داخل نان بیرون نریزد. بعد از بسته شدن، خمیر را با دست به آرامی پهن کنید تا به شکل یک نان گرد و نسبتا مسطح درآید.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه نان لواش در فر و ماهیتابه ✅
مرحله هفتم: استراحت دوم خمیر
بعد از اینکه خمیرها را شکل دادید، آن ها را روی سینی فر که قبلاً چرب شده یا با کاغذ روغنی پوشانده شده است، قرار دهید. اجازه دهید نان‌ها به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه استراحت کنند تا دوباره کمی پف کنند.
مرحله هشتم: آماده‌سازی برای پخت (در فر یا تابه)
قبل از گذاشتن نان‌ها در فر یا تابه، سطح خمیر را کمی با روغن مایع چرب کنید و روی آن‌ها مقداری کنجد بپاشید. این کار باعث می‌شود سطح نان‌ها طلایی و جذاب شود. اگر قصد دارید نان را در تابه بپزید، نیازی به چرب کردن زیاد سطح نان ندارید، اما می‌توانید تابه را کمی با روغن چرب کنید.
مرحله نهم: پخت نان (در فر یا تابه)
- پخت در فر: فر را از قبل با حرارت ۱۷۵ درجه سانتی‌گراد (۳۵۰ درجه فارنهایت) گرم کنید. سینی نان‌ها را در طبقه وسط فر برقی یا گازی قرار دهید و اجازه دهید به مدت ۲۵ تا ۳۰ دقیقه نان‌ها بپزند. برای اطمینان از پخت نان‌ها، بعد از ۲۰ دقیقه آن‌ها را چک کنید و در صورت نیاز، چند دقیقه دیگر زمان دهید. در پایان، برای طلایی شدن سطح نان‌ها، می‌توانید به مدت ۳ تا ۵ دقیقه گریل فر را روشن کنید.
- پخت در تابه (بدون فر): اگر فر در دسترس ندارید، تابه‌ای ضخیم یا نچسب را روی شعله متوسط گرم کنید و کمی روغن به آن اضافه کنید. سپس نان های باز شده را به تابه منتقل کنید و هر طرف آن‌ها را حدود ۳ تا ۵ دقیقه بپزید تا هر دو طرف نان‌ها طلایی و پفکی شوند. برای پخت بهتر، می‌توانید درپوش روی تابه بگذارید تا حرارت یکنواخت‌تر پخش شود.
مرحله دهم: سرو نان
پس از پخت، تهیه نان فطیر محلی را از فر یا تابه خارج کرده و اجازه دهید کمی خنک شوند. نان‌ها را گرم و تازه سرو کنید. نان‌های فطیر با چای یا شیر یک میان وعده عالی خواهند بود، چه در فر پخته شده باشند و چه در تابه!
💡نکات مهم پخت نان فطیر در فر
- پیش‌گرم کردن فر: همیشه فر را حداقل ۱۵ تا ۲۰ دقیقه قبل از قرار دادن نان‌ها روشن کنید تا به دمای مناسب (۱۷۵ درجه سانتی‌گراد یا ۳۵۰ درجه فارنهایت) برسد.
- تنظیم دما: حرارت مناسب برای پخت نان فطیر ۱۷۵ تا ۱۸۰ درجه سانتی‌گراد است. دمای بالاتر ممکن است باعث سوختن روی نان شود در حالی که داخل آن هنوز نپخته باقی مانده است.
- پخت در طبقه وسط فر: نان‌ها را در طبقه وسط فر قرار دهید تا حرارت به‌صورت یکنواخت به آن‌ها برسد و پخت به‌خوبی انجام شود.
- استفاده از کاغذ روغنی یا چرب کردن سینی: سینی فر را با کاغذ روغنی بپوشانید یا کمی چرب کنید تا نان‌ها به سینی نچسبند.
✅نکات مهم پخت نان فطیر بدون فر (در تابه) یا قابلمه
- انتخاب تابه مناسب: از قابلمه یا تابه ای با قطر بزرگ و ضخامت بالا استفاده کنید تا حرارت به‌صورت یکنواخت به نان‌ها منتقل شود.
- چرب کردن تابه: قابلمه یا تابه را با کمی روغن چرب کنید و بگذارید کاملاً داغ شود تا نان‌ها به آن نچسبند.
- کنترل حرارت: حرارت شعله باید متوسط رو به پایین باشد. حرارت زیاد باعث سوختن زیر نان می‌شود بدون اینکه داخل آن بپزد.
- پخت آرام نان: نان را پس از قرار دادن در تابه به مدت ۳ تا ۵ دقیقه روی یک طرف بپزید تا حباب های کوچک روی نان ظاهر شود. سپس نان را برگردانید و طرف دیگر را نیز بپزید.
- درپوش گذاشتن روی تابه: برای پخت بهتر و یکنواخت‌تر، می‌توانید درپوش تابه را بگذارید تا حرارت داخل تابه بماند و نان بهتر بپزد.
- برشته کردن نان: اگر تمایل دارید که نان برشته تر شود، می‌توانید در مرحله آخر کمی حرارت را بیشتر کنید تا نان رنگ طلایی به خود بگیرد.
بدون دیدگاه