گراتن یکی از خوش طعم ترین غذاهای اصالتاً فرانسوی است که امروزه در بسیاری از کشورها با مواد اولیه متنوع تهیه می‌شود. این غذا معمولاً در ظرف‌هایی با لبه کوتاه پخته می‌شود و لایه‌ی رویی آن را ترکیبی از پنیر پیتزا یا نان تست خرد شده تشکیل می‌دهد که هنگام پخت، حالتی برشته، طلایی و بسیار وسوسه انگیز به خود می‌گیرد.
در این دستور، قصد داریم یک نوع گراتن بسیار محبوب و سیرکننده یعنی گراتن مرغ و سیب زمینی را با شما به اشتراک بگذاریم. این گراتن ترکیبی از مرغ پخته‌شده، سیب‌زمینی حلقه‌شده، قارچ، فلفل دلمه‌ای رنگی و سسی غلیظ و خامه‌ای است که طعم فوق‌العاده‌ای به غذا می‌بخشد.
بیشتر بخوانید: آموزش پخت سیب زمینی تنوری در فر | مرحله به مرحله با نکات پخت
مواد لازم برای تهیه گراتن مرغ و سیب زمینی
- سیب زمینی بزرگ: ۲ عدد
- سینه مرغ: ۱ عدد
- فلفل دلمه ای رنگی: ۱ عدد (ترکیب رنگ‌ها طعم و جلوه بهتری دارد)
- قارچ: ۲۰۰ گرم
- سیر: ۲ حبه
- پنیر پیتزا: ۱.۵ لیوان
- نمک و فلفل سیاه: به مقدار لازم
مواد لازم برای سس بشامل مخصوص گراتن
- کره: ۵۰ گرم
- آرد سفید: ۲ قاشق غذاخوری
- شیر: ۱.۵ لیوان
- خامه صبحانه: ۲ قاشق غذاخوری
- نمک و فلفل: به مقدار لازم
مراحل پخت گراتن مرغ و سیب زمینی در فر
در اولین گام برای درست کردن گراتن مرغ و سیب زمینی، سیب زمینی ها را پوست گرفته و به‌صورت کامل آب پز کنید تا نرم و قابل له شدن شوند. پس از پخت، آن‌ها را در کاسه‌ای بزرگ بریزید و اجازه دهید کمی خنک شوند. حالا آن‌ها را با گوشت کوب یا پوره کن به‌خوبی له کنید تا بافتی نرم و یکدست ایجاد شود. سپس نیمی از پنیر پیتزای رنده شده را به پوره‌ی سیب زمینی اضافه کرده و مخلوط کنید. این ترکیب را کف ظرف پیرکس یا قالب مخصوص فر بریزید و با پشت قاشق فشار دهید تا سطحی صاف و فشرده ایجاد شود.
در ادامه، به سراغ تهیه مواد میانی بروید. سینه مرغ را به صورت نگینی ریز خرد کرده و در تابه ای با کمی روغن مایع تفت دهید تا رنگ آن تغییر کند و آب نیندازد. سپس سیر خرد شده را به مرغ اضافه کرده و کمی حرارت دهید تا عطر سیر آزاد شود. فلفل دلمه‌ای رنگی را نیز به صورت نگینی ریز خرد کرده و به تابه بیفزایید. بعد از یک دقیقه، قارچ‌های ورقه‌شده را اضافه کرده و با سایر مواد مخلوط کنید. نمک و فلفل را نیز به مقدار لازم اضافه کرده، درِ تابه را بگذارید و اجازه دهید مواد با بخار قارچ به‌خوبی بپزند و طعم‌ها در هم ترکیب شوند. پس از آماده شدن، شعله را خاموش کرده و مواد را کنار بگذارید.
اکنون نوبت تهیه سس بشامل است. در قابلمه ای کوچک، کره را روی حرارت ملایم ذوب کنید، سپس آرد را به آن اضافه کرده و حدود یک دقیقه هم بزنید تا بوی خامی آرد از بین برود. حالا شیر را به‌تدریج اضافه کرده و به‌صورت مداوم هم بزنید تا مخلوط صاف و غلیظی به دست آید و آرد گلوله نشود. بعد از رسیدن به غلظت مناسب، خامه صبحانه، نمک و فلفل را افزوده و پس از یکی دو هم‌زدن، شعله را خاموش کنید.
اکنون روی لایه سیب زمینی که از قبل در قالب پخش کرده‌اید، ترکیب مرغ و سبزیجات را بریزید و به‌طور یکنواخت پخش کنید. سپس سس بشامل گرم و غلیظ را روی این مواد بریزید و باقیمانده پنیر پیتزا را به صورت کامل روی سطح گراتن بپاشید. در صورت دلخواه می‌توانید کمی آویشن خشک یا پاپریکا هم روی پنیر برای عطر بیشتر اضافه کنید.
در نهایت، فر برقی را از قبل با دمای ۱۸۰ درجه سانتی گراد گرم کرده و ظرف گراتن را به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در طبقه وسط فر قرار دهید تا پنیر کاملاً ذوب شود، سطح گراتن طلایی و لایه‌ها به‌خوبی پخته شوند. پس از خارج کردن از فر، اجازه دهید کمی خنک شود تا برش‌های تمیزتری داشته باشید و سپس سرو کنید.
نکات مهم و کاربردی درباره مواد اولیه گراتن مرغ و سیب زمینی
برای تهیه یک گراتن خوش‌طعم، خوش عطر و مغذی، آشنایی با ویژگی‌ها و نکات مهم مواد اولیه اهمیت زیادی دارد. در این بخش، به بررسی دقیق و علمی چند ماده اصلی در تهیه گراتن می‌پردازیم:
۱. قارچ؛ منبعی غنی از مواد مغذی و آنتی اکسیدان
قارچ یکی از مهم ترین مواد اولیه در تهیه گراتن است که هم طعم و هم ارزش غذایی بالایی به این غذا می‌دهد. این ماده غذایی با طبع گرم، سرشار از پروتئین، فیبر، آهن، مس، آمینو اسید و آنتی‌اکسیدان بوده و نقشی مؤثر در تقویت سیستم ایمنی بدن دارد. همچنین قارچ در پیشگیری از برخی سرطان‌ها، به‌ویژه سرطان سینه و پروستات، مؤثر است.
برای انتخاب قارچ مناسب، توجه داشته باشید که رنگ سفید و ظاهر براق آن لزوماً نشانه تازگی نیست. قارچ تازه باید وزن نسبی خوبی داشته باشد؛ اگر سبک و توخالی باشد، نشانه کهنگی یا فساد است. کلاهک قارچ نباید شکاف داشته باشد و بهتر است از خرید قارچ هایی با لکه های قهوه ای روی پوست خودداری کنید. در صورت استفاده از این نوع قارچ‌ها، حتماً آن‌ها را کاملاً بپزید تا خطرات احتمالی کاهش یابد.
۲. فلفل دلمه ای؛ سبزی رنگارنگ با خواص دارویی
فلفل دلمه‌ای، چه سبز و چه رنگی، یکی از عناصر طعم دهنده و مغذی در گراتن محسوب می‌شود. این سبزی سرشار از ویتامین C، A، پتاسیم و آنتی اکسیدان های طبیعی است و به دلیل خواص ضدسرما خوردگی، تقویت بینایی، کمک به درمان کم‌خونی و رفع یبوست به‌ویژه در رژیم غذایی کودکان توصیه می‌شود.
جالب است بدانید که فلفل دلمه ای ها از نظر جنس و کاربرد نیز تفاوت دارند. نمونه‌هایی که در انتهای خود چهار برجستگی دارند، ماده و شیرین تر هستند و بیشتر برای سالاد و خام‌خواری مناسب اند. در حالی که فلفل دلمه ای های دارای سه برجستگی، نر و کم تخم تر بوده و طعم تندتری دارند؛ بنابراین برای پخت و پز، مانند تهیه گراتن، انتخاب مناسبی به شمار می‌آیند. فلفل ماده حتی پس از پخت هم تلخی نمی‌دهد و طعم آن مطلوب باقی می‌ماند.
۳. پنیر پیتزا؛ عامل اصلی کش دار شدن و طعم لذیذ گراتن
پنیر پیتزا معمولاً از نوع موزارلا با رطوبت پایین انتخاب می‌شود تا در حرارت فر به خوبی ذوب شده و سطح غذا را کش دار و طلایی کند. این پنیر سرشار از کلسیم، پروتئین، فسفر، سدیم، پتاسیم، تیامین و ویتامین های گروه B و A است و نقش مهمی در خوش طعم شدن گراتن ایفا می‌کند.
در انتخاب پنیر پیتزای مرغوب دقت داشته باشید: پنیر نباید در دهان مانند آدامس حالت کشسانی نامطلوب ایجاد کند و نباید پس از پخت، سطح غذا را چرب و روغنی کند. برای حفظ تعادل غذایی، توصیه می‌شود مصرف پنیر پیتزا را همراه با سبزیجات تازه یا پخته انجام دهید تا جذب چربی آن در بدن کاهش یابد.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه مرغ بریانی در فر | خوشمزه و مجلسی با طعم رستورانی
آیا گراتن مرغ و سیب‌زمینی را می‌توان در هر فری تهیه کرد؟
بله، گراتن مرغ و سیب‌زمینی را می‌توان در انواع فرها مانند فر گازی، فر برقی و فر گردان (فن دار) به راحتی پخت. نکته مهم، تنظیم دمای فر روی ۱۸۰ درجه سانتی گراد و استفاده از ظرف مناسب مانند پیرکس یا سرامیکی با ارتفاع کوتاه است تا حرارت به‌طور یکنواخت به مواد برسد. در فر کانوکشن گازی یا گردان، به‌دلیل گردش هوای گرم، پنیر روی گراتن بهتر برشته می شود، اما در فرهای ساده نیز با کمی زمان بیشتر به‌راحتی می‌توان به همان نتیجه رسید.
طرز تهیه گراتن مرغ و سیب‌زمینی در قابلمه (بدون فر)
اگر به فر دسترسی ندارید، باز هم می‌توانید این غذای خوشمزه را در خانه تهیه کنید. فقط کافی است یک قابلمه نچسب و ضخیم داشته باشید و مراحل زیر را با دقت دنبال کنید:
مراحل آماده‌سازی
-
آماده‌سازی سیب‌زمینی: سیب‌زمینی‌ها را آب‌پز کرده، پوست بگیرید و کاملاً له کنید. سپس نصف پنیر پیتزا را با آن مخلوط کرده و کنار بگذارید.
-
آماده‌سازی مواد میانی: سینه مرغ را ریز خرد کرده و با کمی روغن تفت دهید تا آب بیندازد. سپس فلفل دلمه‌ای نگینی و قارچ ورقه‌شده را اضافه کنید. کمی نمک و فلفل بزنید و اجازه دهید مواد با آب قارچ بپزند و مزه‌دار شوند.
-
تهیه سس بشامل (سس سفید): کره را در قابلمه‌ای کوچک آب کرده، آرد را اضافه کنید و خوب هم بزنید تا خامی آن گرفته شود. سپس شیر را به‌آرامی اضافه کرده و مرتب هم بزنید تا غلیظ شود. در پایان خامه، نمک و فلفل را افزوده و از روی حرارت بردارید.
چیدمان گراتن در قابلمه
-
کف قابلمه نچسب را با کمی روغن یا کره چرب کنید.
-
یک لایه از مخلوط سیب زمینی را کف قابلمه بریزید و با پشت قاشق صاف کنید.
-
مواد مرغ، قارچ و فلفل دلمه ای را روی آن پخش کنید.
-
سس سفید را روی مواد میانی بریزید.
-
باقی مانده سیب زمینی را روی سس پخش کرده و صاف کنید.
-
در پایان سطح گراتن را با پنیر پیتزای باقی مانده کاملاً بپوشانید.
پخت گراتن در قابلمه روی گاز
-
درب قابلمه را با دم‌کنی بپوشانید و آن را روی شعله‌پخش‌کن و حرارت بسیار ملایم قرار دهید.
-
اجازه دهید به مدت ۳۰ تا ۴۵ دقیقه گراتن بپزد و پنیر روی آن کاملاً آب شود.
-
اگر می‌خواهید روی گراتن کمی طلایی شود، در ۵ دقیقه پایانی درب قابلمه را بردارید یا با شعله کم مستقیم اجازه دهید کمی برشته شود.
✅ نکته مهم: برای جلوگیری از سوختن یا چسبیدن مواد به کف قابلمه، از قابلمه ضخیم نچسب و شعله پخش کن استفاده کنید و حرارت را خیلی کم نگه دارید.
سخن پایانی
گراتن سیب زمینی و مرغ، ترکیبی دلچسب از طعم های نرم و لطیف سیب زمینی، مرغ مزه‌دارشده، قارچ خوش عطر، و پنیر پیتزای کش دار است که با سس سفید خانگی به اوج خود می‌رسد. چه در فر و چه در قابلمه، این غذا یکی از گزینه های محبوب برای مهمانی‌ها، وعده‌های شام خانوادگی یا حتی یک وعده خاص و مجلسی است. با رعایت نکات گفته‌شده و انتخاب مواد اولیه تازه و باکیفیت، می‌توانید در خانه یک گراتن حرفه‌ای و خوش‌طعم تهیه کنید که همه را شگفت‌زده کند.
بدون دیدگاه